CHẾ ĐỘ ĂN KIÊNG THEO PHÂN LOẠI TRAO ĐỔI CHẤT: HIỆU QUẢ THỰC SỰ KHÔNG?

Chế độ ăn kiêng theo phân loại trao đổi chất là một phương pháp tập trung vào cách cơ thể sử dụng các nhóm chất dinh dưỡng khác nhau. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu phương pháp này có thực sự hiệu quả hay không? Hãy cùng tìm hiểu.

Mỗi cá nhân đều có một kiểu trao đổi chất riêng biệt, chính vì vậy mà một số chế độ ăn có thể phù hợp với người này nhưng lại không hiệu quả với người khác. Chế độ ăn này điều chỉnh lượng dinh dưỡng mà bạn tiêu thụ dựa trên phản ứng của cơ thể đối với các chất dinh dưỡng đó.

Phương pháp này được phát triển bởi hai chuyên gia William Walcott và Trish Fahey, và đã được giới thiệu lần đầu vào năm 2001 như một giải pháp giảm cân. Kể từ đó, nó đã phát triển thành nhiều phiên bản khác nhau và trở nên phổ biến trên toàn cầu. Vậy liệu chế độ ăn này có thực sự mang lại kết quả như mong đợi? Chúng ta sẽ cùng khám phá vấn đề này trong bài viết sau.

Trao đổi chất là gì?

Trước tiên, cần hiểu rằng trao đổi chất là chuỗi các phản ứng hóa học phức tạp diễn ra trong tế bào của cơ thể bạn. Các enzyme đóng vai trò quan trọng trong việc sử dụng các chất dinh dưỡng như protein, carbohydrate và lipid để duy trì sự sống và thực hiện các chức năng cần thiết của tế bào. Ngoài ra, vitamin và khoáng chất cũng hỗ trợ cho hoạt động của các enzyme này.

Quá trình trao đổi chất không chỉ tạo ra năng lượng mà còn giải phóng nó bằng cách phân hủy những phân tử lớn như tinh bột. Sau đó, năng lượng này được sử dụng để tổng hợp những hợp chất mà cơ thể cần cho hoạt động hàng ngày. Tuy nhiên, nếu có quá nhiều năng lượng được sản sinh mà không được tiêu thụ, cơ thể sẽ tích trữ chúng dưới dạng mỡ, dẫn đến tình trạng tăng cân.

Chức năng của quá trình trao đổi chất rất quan trọng trong việc kiểm soát cân nặng. Nếu quá trình này hoạt động kém hiệu quả, sẽ dễ dàng dẫn đến sự tích tụ mỡ thừa trong cơ thể.

Chế độ ăn uống theo phân loại trao đổi chất là gì?

Chế độ ăn uống theo phân loại trao đổi chất được xây dựng dựa trên sự khác biệt cá nhân về cách mà cơ thể xử lý các chất dinh dưỡng sau khi chúng được hấp thụ. Từ đó, một chế độ ăn uống riêng biệt sẽ được thiết kế phù hợp với từng loại trao đổi chất của mỗi người, chẳng hạn như chế độ ăn giàu carbohydrate hoặc ít chất béo.

Nếu quá trình trao đổi chất diễn ra nhanh chóng, thời gian chuyển hóa các chất dinh dưỡng thành năng lượng sẽ ngắn hơn. Ngược lại, nếu quá trình này chậm, các chất dinh dưỡng sẽ không được sử dụng hiệu quả và có khả năng tích tụ dưới dạng mỡ. Theo nghiên cứu của Walcott và Fahey, sự khác biệt trong quá trình trao đổi chất chủ yếu do hai yếu tố di truyền quyết định.

1. Chức năng của hệ thần kinh tự chủ

Hệ thần kinh tự chủ bao gồm hai phần: hệ giao cảm và hệ phó giao cảm. Hai hệ thống này hoạt động đối kháng nhau trong nhiều chức năng sinh lý. Hệ giao cảm giúp cơ thể ứng phó với căng thẳng bằng cách giải phóng adrenaline và tiêu hao năng lượng.

Ngược lại, hệ phó giao cảm chịu trách nhiệm cho các hoạt động thư giãn như nghỉ ngơi và tiêu hóa. Chức năng trao đổi chất của mỗi người có thể bị ảnh hưởng bởi sự chi phối giữa hai hệ thống này.

2. Tốc độ oxy hóa tế bào

Quá trình oxy hóa thực phẩm liên quan đến tốc độ mà cơ thể chuyển hóa các chất dinh dưỡng thành năng lượng. Những người có tốc độ oxy hóa nhanh thường cần tiêu thụ những loại thực phẩm mà cơ thể có thể phân hủy chậm hơn.

Ví dụ, protein thường mất nhiều thời gian để tiêu hóa và oxy hóa do cấu trúc phức tạp của chúng. Ngược lại, một số người có tốc độ oxy hóa chậm hơn và cần bổ sung nhiều carbohydrate hơn vì chúng dễ dàng được tiêu hóa và chuyển hóa thành năng lượng nhanh chóng hơn.

Các loại chế độ ăn kiêng theo phân loại trao đổi chất

Có ba loại chế độ ăn kiêng dựa trên tốc độ trao đổi chất: Làm thế nào để nhận diện chúng? Các tác giả của cuốn sách đã phân tích một số đặc điểm liên quan đến sự chi phối của hệ thần kinh và tốc độ oxy hóa.

Chúng tôi cũng sẽ tiến hành các xét nghiệm về glucose, điện giải, cũng như chức năng của thận và gan. Việc xét nghiệm máu và nước tiểu có thể giúp đưa ra chẩn đoán chính xác hơn.

1. Chế độ ăn giàu protein

Chế độ ăn này được thiết kế cho những người có tỷ lệ oxy hóa cao và hệ thần kinh phó giao cảm chiếm ưu thế. Đây là lựa chọn lý tưởng cho những ai thường xuyên cảm thấy đói và thích tiêu thụ thực phẩm mặn hoặc nhiều chất béo. Những người này thường gặp khó khăn trong việc duy trì chế độ ăn ít calo và dễ lo âu, bồn chồn.

Mô hình dinh dưỡng này bao gồm khoảng 40% protein, 30% carbohydrate và 30% chất béo. Một số thực phẩm được khuyến nghị bao gồm:

- Thịt gà

- Nội tạng

- Thịt bò

- Hải sản

- Sữa nguyên kem

- Kem

- Trứng

- Phô mai

2. Chế độ ăn carbohydrate

Chế độ ăn này phù hợp với những người có quá trình oxy hóa chậm và hệ thần kinh giao cảm chiếm ưu thế. Những người thuộc nhóm này thường có xu hướng phụ thuộc vào caffeine và thích đồ ngọt, điều này có thể dẫn đến việc khó kiểm soát cân nặng.

Trong trường hợp này, bạn nên hướng tới tỷ lệ khoảng 60% carbohydrate, 20% protein và 20% chất béo. Tuy nhiên, cần hạn chế lượng carbohydrate tinh chế hấp thụ. Các thực phẩm được khuyến khích bao gồm:

- Hoa quả

- Rau xanh

- Các loại đậu

- Ngũ cốc nguyên hạt

- Gà, gà tây, cá cùng hải sản

3. Chế độ ăn hỗn hợp

Chế độ ăn hỗn hợp phù hợp với những người có tốc độ trao đổi chất ở mức trung bình; không nhanh cũng không chậm. Họ thường thích đồ ngọt nhưng khẩu vị lại khá vừa phải. Những người này cũng dễ cảm thấy lo âu, căng thẳng và mệt mỏi.

Nói chung, chúng tôi khuyên bạn nên tiêu thụ carbohydrate phức hợp với tỷ lệ tương đương giữa protein và chất béo. Tuy nhiên, đôi khi lượng protein hoặc chất béo có thể chiếm ưu thế hơn trong khẩu phần ăn hàng ngày.

Những Nhận Định Chuyên Gia Về Chế Độ Ăn Theo Phân Loại Trao Đổi Chất

Chế độ ăn theo phân loại trao đổi chất đã thu hút sự chú ý của nhiều người với lời hứa hẹn giảm cân lên đến 10 pound (khoảng 4.5 kg) trong vòng một tháng. Tuy nhiên, cho đến nay, chưa có nghiên cứu khoa học nào xác thực cho tuyên bố này, và thông tin chủ yếu chỉ dựa trên những dữ liệu giai thoại.

Các chuyên gia y tế đều đồng thuận rằng việc giảm cân nhanh chóng như vậy không chỉ khó duy trì mà còn có thể gây hại cho sức khỏe. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng việc giảm cân quá nhanh có thể làm chậm quá trình trao đổi chất, dẫn đến tình trạng tăng cân trở lại trong thời gian ngắn sau đó.

Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), tỷ lệ khuyến nghị cho các chất dinh dưỡng đa lượng như sau:

- Chất đạm: 10-35%

- Chất béo: 20-35%

- Carbohydrate: 45-65%

Sự khác biệt rõ rệt giữa các khuyến nghị này và chế độ ăn giàu protein của kế hoạch phân loại trao đổi chất là điều đáng lưu ý. Mặc dù chế độ ăn kiêng có carbohydrate nằm trong phạm vi khuyến nghị của USDA, nhưng chế độ ăn hỗn hợp lại có tỷ lệ protein và chất béo cao hơn nhiều.

Ngoài ra, USDA cũng khuyến cáo nên theo dõi lượng calo tiêu thụ để thúc đẩy quá trình giảm cân. Điều này trái ngược với quan điểm của Tiến sĩ Walcott, người cho rằng việc không cần đếm calo sẽ mang lại lợi ích hơn. Các tác giả của phương pháp phân loại trao đổi chất tuyên bố rằng bạn sẽ không bao giờ cảm thấy đói giữa các bữa ăn; tuy nhiên, thực tế vẫn cần được xem xét kỹ lưỡng.

Đặc biệt, nếu bạn đang mắc phải bất kỳ tình trạng sức khỏe nào, việc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu chế độ ăn kiêng này là vô cùng quan trọng. Điều này càng trở nên cấp thiết đối với những người mắc bệnh tiểu đường, vì chế độ dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát lượng đường trong máu. Một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng chế độ ăn ít carbohydrate có thể mang lại lợi ích cho việc kiểm soát lượng đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường loại 1.

Có một số loại chế độ ăn kiêng trao đổi chất, mỗi loại có sự phân bổ các chất dinh dưỡng đa lượng khác nhau.

Lợi ích của chế độ ăn theo phân loại trao đổi chất

Chế độ ăn kiêng dựa trên phân loại trao đổi chất là một phương pháp dinh dưỡng được thiết kế riêng cho từng cá nhân, phù hợp với sở thích và nhu cầu riêng của họ. Chế độ này thường hạn chế lượng carbohydrate có hàm lượng calo cao và cung cấp ít vitamin cũng như khoáng chất.

Tóm lại, những lợi ích chính bao gồm:

- Giúp giảm cân

- Hỗ trợ kiểm soát mức đường huyết (tùy thuộc vào loại chế độ ăn được áp dụng)

- Ngăn ngừa các bệnh mãn tính

Nhược điểm của chế độ ăn theo phân loại trao đổi chất

Mặc dù chế độ ăn này khuyến khích lối sống lành mạnh, nhưng vẫn còn thiếu các bằng chứng khoa học vững chắc để chứng minh tính hiệu quả và an toàn của nó. Các nghiên cứu so sánh giữa kết quả từ bảng câu hỏi về chế độ ăn uống với các xét nghiệm chuyển hóa lâm sàng không tìm thấy mối liên hệ rõ ràng nào.

Ngoài ra, việc tiêu thụ nhiều protein có thể dẫn đến tăng lượng chất béo bão hòa, điều này liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Sự thiếu cân bằng trong dinh dưỡng cũng được ghi nhận ở cả chế độ ăn nhiều carbohydrate và chế độ ăn hỗn hợp. Một số sự mất cân bằng trong khẩu phần có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh tiểu đường type 2 và béo phì.

Vậy liệu nó có thực sự hiệu quả?

Chế độ ăn kiêng theo phân loại trao đổi chất thực sự là một trong những phương pháp cá nhân hóa cao nhất hiện nay, vì nó xác định lượng thực phẩm cụ thể dựa trên kiểu chuyển hóa của mỗi người. Nó cũng xem xét một số đặc điểm tính cách liên quan đến hệ thần kinh, điều này có thể ảnh hưởng đến kết quả từ việc áp dụng chế độ ăn.

Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu lớn nào trong tài liệu khoa học chứng minh rằng phương pháp này là tối ưu cho việc giảm cân mà không gây ra bất kỳ rủi ro nào. Những người có tình trạng sức khỏe đặc biệt nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi bắt đầu áp dụng. Cần tiến hành thêm nhiều nghiên cứu để làm rõ vấn đề này hơn nữa.

Bs Maria Patricia Pinero Corredor

Theo minnakenko

GỌI NGAY 0908 844 224

ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN THÊM VỀ SẢN PHẨM

HÀNG NHẬT ICHIBAN

Email: hangnhatichiban@gmail.com

 Sky Garden PMH, Q. 7, TP. HCM