CẢNH GIÁC VỚI NHỮNG BỆNH LÝ CÓ THỂ GIA TĂNG DO SỰ SUY GIẢM HORMONE NAM

Nghiên cứu cho thấy giảm testosterone, hormone chính của nam giới, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh liên quan đến lối sống, ung thư, bệnh tim mạch và sa sút trí tuệ. Để bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa các bệnh, duy trì mức hormone ổn định là rất quan trọng. Bài viết sẽ cung cấp gợi ý để phòng tránh suy giảm hormone nam, giao tiếp với những người đang trải qua triệu chứng mãn kinh và nhận diện các dấu hiệu khó chịu ở nam giới trung niên và cao tuổi.

Sự suy giảm hormone testosterone ở nam giới và mối liên hệ với nguy cơ tử vong do bệnh tật

Khi nồng độ hormone testosterone trong cơ thể nam giới giảm mạnh, nhiều vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần có thể xuất hiện, được gọi là triệu chứng mãn kinh ở nam. Tình trạng này, khi trở nên nghiêm trọng, được y học gọi là "mãn kinh nam" hay hội chứng LOH (suy sinh dục muộn) và suy sinh dục liên quan đến tuổi tác.

Các triệu chứng tâm lý thường gặp bao gồm trầm cảm, thiếu động lực và khó ngủ. Về mặt thể chất, nam giới có thể trải qua các triệu chứng như bốc hỏa, đau đầu tương tự như phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh, cùng với việc tăng cân và mức cholesterol LDL (cholesterol xấu) gia tăng. Testosterone đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì khối lượng cơ bắp và kiểm soát mỡ trong cơ thể; do đó, sự suy giảm hormone này dẫn đến mất cơ bắp và tăng tích tụ mỡ.

Việc gia tăng mỡ thừa trong cơ thể làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến lối sống. Khi lượng mỡ nội tạng tăng lên, các tế bào mỡ sẽ tiết ra những adipocytokine không tốt cho sức khỏe, gây ra tình trạng huyết áp cao và lượng đường huyết tăng. Điều này giải thích tại sao khi bụng phình to thì huyết áp và đường huyết cũng có xu hướng cao hơn - đây chính là hội chứng chuyển hóa. Tiến sĩ Shigeo Horie từ Trường Y khoa Sau đại học Juntendo cho biết rằng sự suy giảm testosterone làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường và cao huyết áp.

Một nghiên cứu trên khoảng 1.200 nam giới Nhật Bản từ 30 đến 63 tuổi đã chỉ ra rằng những người có nồng độ testosterone thấp thường gặp phải nhiều yếu tố gây ra hội chứng chuyển hóa như béo phì, đường huyết cao và huyết áp cao.

Hội chứng chuyển hóa không chỉ thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch mà còn dẫn đến các vấn đề tim mạch nghiêm trọng như đột quỵ hay nhồi máu cơ tim. Hơn nữa, một số nghiên cứu cũng cho thấy rằng tình trạng mãn kinh nam (hội chứng LOH) có liên quan đến tỷ lệ tử vong do ung thư cao hơn. Một nghiên cứu dịch tễ học với khoảng 10.000 nam giới từ 40 đến 79 tuổi đã xác nhận rằng những người có mức testosterone thấp có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, ung thư cũng như tỷ lệ tử vong chung cao hơn.

Ngoài ra, một nghiên cứu gần đây còn phát hiện rằng những nam giới có nồng độ testosterone thấp dễ bị mắc COVID-19 với triệu chứng nghiêm trọng hơn.

Giáo sư Horie đã đưa ra những lý do như sau: 

"Khi nồng độ testosterone trong cơ thể giảm, hệ miễn dịch có thể bị suy yếu. Điều này dẫn đến việc tăng nguy cơ mắc ung thư, vì hệ miễn dịch không còn đủ khả năng kiểm soát sự phát triển của các tế bào ung thư. Ngoài ra, testosterone cũng có vai trò quan trọng trong hồi hải mã của hệ thần kinh trung ương, nơi chịu trách nhiệm về trí nhớ. Do đó, khi testosterone giảm, chúng ta cần chú ý đến sự suy giảm trong khả năng nhận thức."

Nghiên cứu của Giáo sư Masahiro Akishita từ Đại học Tokyo cùng với các nhà khoa học khác đã chỉ ra rằng testosterone có tác dụng tích cực đối với chức năng nhận thức. Trong một thử nghiệm với 24 nam giới mắc chứng mất trí nhớ, có độ tuổi trung bình là 81 và nồng độ testosterone thấp, họ được chia thành hai nhóm. Một nhóm được bổ sung 40mg testosterone mỗi ngày. Kết quả kiểm tra chức năng nhận thức sau ba và sáu tháng cho thấy nhóm sử dụng testosterone đã cải thiện rõ rệt về khả năng nhận thức.

Tương tự, việc duy trì nồng độ testosterone ổn định cũng được cho là có thể giúp giảm nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa và ung thư.

Kẻ thù lớn nhất gây ra tình trạng suy giảm hormone nam chính là stress!

Như đã đề cập trong bài viết trước, quá trình sản xuất testosterone đạt đỉnh vào độ tuổi 20 và 30, sau đó sẽ giảm d theo thời gian. Tuy nhiên, độ giảm này có khác biệt rõ r giữa các cá nhân Tiến sĩ H cho biết: "Có những người ông mà nồng độ testosterone của họ gần như không thay đổi dù có tuổi tác". Khác với estrogen ở phụ nữ, hormone nam này không bị giảm đột ngột ở một độ tuổi cụ thể nào. Testosterone là một hormone vẫn được sản xuất liên tục ở một mức độ nhất định bất chấp sự lão hóa.

Vậy tại sao sự suy giảm testosterone lại dẫn đến tình trạng mãn kinh ở nam giới?

"Nguyên nhân có thể do các bệnh lý như tiểu đường, nhưng nguyên nhân chủ yếu gây ra sự sụt giảm testosterone là stress", Tiến sĩ Horie cho biết thêm. Testosterone chủ yếu được sản xuất tại tinh hoàn, nhưng quá trình này không diễn ra tự động mà phụ thuộc vào tín hiệu từ não bộ. Tuyến yên trong não tiết ra LH (hormone hoàng thể hóa), kích thích tinh hoàn sản xuất testosterone.

Ngược lại, khi gặp phải căng thẳng nghiêm trọng, một loại hormone gọi là CRF (hormone giải phóng corticotropin) sẽ được tiết ra từ vùng dưới đồi trong não. Điều này dẫn đến việc tuyến yên tiết ra ACTH (hormon vỏ thượng thận), khiến tuyến thượng thận sản sinh cortisol - một hormone giúp cơ thể chống lại stress, làm tăng lượng đường trong máu và huyết áp.

"CRF làm tăng cortisol và đồng thời làm giảm LH, từ đó cản trở việc sản xuất testosterone. Testosterone rất cần thiết cho khả năng sinh sản của nam giới, nhưng khi cuộc sống của họ bị đe dọa do căng thẳng thì quá trình sản xuất hormone này sẽ bị hạn chế. Nói cách khác, testosterone khó có thể được tạo ra nếu người đàn ông không tìm thấy sự thư giãn", Tiến sĩ Horie nhấn mạnh.

Điều quan trọng nhất để ngăn ngừa tình trạng suy giảm testosterone và mãn kinh ở nam giới là cần phải kiểm soát căng thẳng và tìm cách giải tỏa stress một cách hiệu quả.

Không nên cắt giảm quá nhiều carbohydrate. Hãy duy trì chế độ tập luyện hợp lý và bổ sung đầy đủ protein, vitamin D cùng với kẽm.

Ngoài yếu tố căng thẳng, lối sống như việc tập thể dục và chế độ dinh dưỡng cũng có ảnh hưởng lớn đến mức testosterone trong cơ thể. Vậy bạn nên làm gì để tránh tình trạng testosterone thấp? Tôi đã học được điều này từ Giáo sư Horie.

Trước tiên, hãy bàn về việc tập luyện. Như đã đề cập trước đó, testosterone giúp tăng cường khối lượng cơ bắp, nhưng ngược lại, việc kích thích cơ bắp cũng có thể làm tăng nồng độ testosterone. Nghiên cứu cho thấy rằng không chỉ các bài tập sức mạnh mà cả các bài tập aerobic với cường độ vừa phải cũng có thể nâng cao mức testosterone.

"Ví dụ, khi bạn đi bộ, nếu bạn leo cầu thang thì nhịp tim sẽ tăng lên và đồng thời rèn luyện cơ đùi hiệu quả hơn. Cơ tứ đầu đùi là nhóm cơ lớn nhất trong cơ thể con người, vì vậy việc rèn luyện nhóm cơ này sẽ giúp tăng khối lượng cơ một cách hiệu quả," Giáo sư Horie chia sẻ.

Tiếp theo là vấn đề dinh dưỡng; việc đảm bảo cung cấp đủ protein là rất quan trọng. Các nghiên cứu trên động vật cho thấy rằng ăn tỏi cùng với protein có thể làm gia tăng mức testosterone. Ngoài ra, các hợp chất lưu huỳnh trong hành tây cũng có tác dụng tương tự.

Mặc dù giảm carbohydrate có thể giúp giảm mỡ nhanh chóng và thường được coi là một phương pháp ăn kiêng phổ biến, nhưng Tiến sĩ Horie cảnh báo rằng "Nếu bạn hạn chế carbohydrate quá mức, điều đó có thể dẫn đến mất cơ và làm giảm nồng độ testosterone." Cần thiết phải duy trì một lượng carbohydrate nhất định để hỗ trợ sản xuất testosterone.

Tiến sĩ Horie cũng nhấn mạnh rằng vitamin D và kẽm là những chất dinh dưỡng mà người Nhật hiện nay thường thiếu hụt nhưng lại rất cần thiết cho việc sản xuất testosterone.

"Cá là nguồn thực phẩm giàu vitamin D, trong khi hải sản chứa nhiều kẽm. Gần đây, tỷ lệ người Nhật thiếu hụt vitamin D và kẽm đang gia tăng do họ tiêu thụ ít hải sản hơn. Thêm vào đó, phốt pho vô cơ thường có trong thực phẩm chế biến sẵn có thể ức chế sự hấp thụ kẽm," Giáo sư Horie giải thích thêm.

Việc duy trì "sức khỏe đường ruột" bằng cách tích cực tiêu thụ thực phẩm lên men và thực phẩm giàu chất xơ cũng góp phần nâng cao nồng độ testosterone. "Trong các nghiên cứu trên chuột sống trong môi trường không vi khuẩn, nồng độ testosterone của cả con đực lẫn con cái không thay đổi. Khi chúng trở về môi trường tự nhiên, nồng độ testosterone ở con đực rõ ràng cao hơn. Điều này cho thấy rằng sự hiện diện của vi khuẩn đường ruột rất quan trọng cho khả năng sản xuất hormone này," Giáo sư Horie giải thích thêm.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng là cần tránh căng thẳng.

"Cách tốt nhất để giảm stress là tham gia vào những hoạt động mà bạn yêu thích. Testosterone được xem như một hormone xã hội; vì vậy gặp gỡ bạn bè cũng rất hữu ích. Gặp gỡ những người bạn từ thời học sinh sẽ tốt hơn so với đồng nghiệp công việc. Ngoài ra, tham gia hoạt động tình nguyện cũng được biết đến là cách làm tăng mức testosterone," Giáo sư Horie kết luận.

Triệu chứng của "mãn kinh nam" có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng!

Khi một người đàn ông ở độ tuổi trung niên hoặc lớn tuổi cảm thấy sức khỏe không ổn định, điều này không nhất thiết có nghĩa là họ đang gặp phải hội chứng mãn kinh nam (hội chứng LOH). Mặc dù mãn kinh nam là một tình trạng cần được chú ý, nhưng cũng cần lưu ý rằng đôi khi nó có thể chỉ ra sự hiện diện của những bệnh lý nghiêm trọng khác.

"Các bệnh như viêm gan hay ung thư có thể gây ra các triệu chứng như chán ăn và mệt mỏi, dễ bị nhầm lẫn với hội chứng LOH. Thiếu hụt vitamin cũng là một nguyên nhân khả thi. Tuy nhiên, để xác định chính xác, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Nếu bạn nghi ngờ mình mắc hội chứng LOH, bước đầu tiên nên làm là đến gặp bác sĩ chuyên khoa tiết niệu," Tiến sĩ Horie chia sẻ.

Tại các phòng khám chuyên về sức khỏe nam giới và mãn kinh nam giới, bạn sẽ nhận được sự chăm sóc y tế từ những bác sĩ dày dạn kinh nghiệm.

Đối với những người không muốn đến bệnh viện trực tiếp, hiện có dịch vụ cho phép bạn gửi mẫu nước bọt qua bưu điện để đo nồng độ testosterone. Chi phí cho mỗi lần kiểm tra chỉ khoảng vài ngàn yên. Dù không thể đưa ra chẩn đoán chính xác, nhưng dịch vụ này sẽ giúp bạn biết mức testosterone của mình so với mức trung bình. Nếu nồng độ cao hơn mức trung bình thì khả năng mắc mãn kinh nam là thấp. Bản câu hỏi AMS cũng rất hữu ích trong việc đánh giá tình trạng.

Nếu bạn đến phòng khám để điều trị mãn kinh và tình trạng của bạn nghiêm trọng hơn, bác sĩ sẽ xem xét việc áp dụng liệu pháp thay thế hormone thông qua tiêm testosterone định kỳ. Gần đây, gel testosterone cũng đã được sử dụng như một phương pháp điều trị.

"Gel này đã được Hiệp hội Y khoa Sức khỏe Nam giới Nhật Bản công nhận và kê đơn để điều trị thiếu hụt testosterone. Khác với tiêm, gel này giúp kiểm soát nồng độ testosterone mà không lo lắng về sự dao động quá lớn. Tuy nhiên, loại gel này không được bảo hiểm y tế chi trả và chi phí hàng tháng khoảng 10.000 yên," Tiến sĩ Horie cho biết thêm.

Đối với các triệu chứng nhẹ hơn, thuốc thảo dược thường được khuyến nghị sử dụng.

"Thuốc thảo dược Trung Quốc phổ biến nhất là Buchuekkito. Loại thuốc này hiệu quả cho nhiều vấn đề sức khỏe nhưng đặc biệt tốt cho những người gầy yếu hoặc chậm chạp và người cao tuổi. Hachimijiogan phù hợp với những ai có cơ thể chắc khỏe còn Saikokaryukotsuboreito lại hiệu quả đối với những người trẻ tuổi dễ bị kích thích," Tiến sĩ Horie nói thêm.

Cả hai loại thuốc đều có thể mua mà không cần đơn thuốc.

Cách Đối Phó Với Các Thành Viên Trong Gia Đình Có Triệu Chứng Mãn Kinh Ở Nam Giới

Hiện nay, nhiều người đã nhận thức được rằng nam giới cũng có thể trải qua giai đoạn mãn kinh, tuy nhiên, vẫn còn nhiều hiểu lầm và thiếu thông tin về vấn đề này. Như đã đề cập trong bài viết trước, mãn kinh ở nam giới (hay còn gọi là hội chứng LOH) có thể bắt đầu từ độ tuổi 30. Tuy nhiên, nhiều nam giới trong độ tuổi này hoặc thậm chí 40 lại nghĩ rằng họ còn lâu mới đến giai đoạn đó do hình ảnh mà họ có về từ "mãn kinh". Điều này cũng đúng với những người xung quanh và các thành viên trong gia đình. Nếu bạn phát hiện ra những dấu hiệu bất thường sớm, việc điều trị sẽ dễ dàng hơn khi triệu chứng chưa trở nên nghiêm trọng.

"Những dấu hiệu mà bạn đời có thể nhận thấy bao gồm sự thiếu cười nói, cáu kỉnh và tức giận, không muốn giao tiếp, tăng cân và đi tiểu thường xuyên vào ban đêm. Nếu thấy bất kỳ triệu chứng nào như vậy, rất có thể đó là hội chứng LOH." (Tiến sĩ Horie)

Tuy nhiên, khi truyền đạt thông tin này cho người khác, bạn cần phải thận trọng. Nếu bạn nói một cách không khéo léo như "Có lẽ anh đang gặp phải tình trạng mãn kinh nam?" thì rất có thể anh ấy sẽ cảm thấy tức giận hoặc chán nản và phản ứng lại bằng cách nói "Tôi vẫn còn trẻ mà!" Do từ "mãn kinh" thường gắn liền với quá trình lão hóa, hãy giải thích rằng đây là một "căn bệnh" có thể xảy ra ngay cả ở những người trẻ tuổi và nó không tự biến mất mà cần được điều trị để cải thiện.

Một điểm quan trọng khác là testosterone – hormone chủ yếu của nam giới – vẫn tiếp tục được sản xuất ngay cả khi họ già đi, khác với estrogen ở phụ nữ.

"Việc được công nhận và khen ngợi sẽ giúp tăng cường sản xuất testosterone. Nếu bạn đời của bạn đang gặp hội chứng LOH, hãy nhớ khen ngợi họ về cả những điều nhỏ nhặt. Sự động viên này sẽ giúp họ cảm thấy tốt hơn," Tiến sĩ Horie khuyên.

Bất kỳ ai cũng có khả năng mắc hội chứng mãn kinh nam (LOH). Bước đầu tiên trong việc điều trị không chỉ dành cho bệnh nhân mà cả gia đình cũng cần hiểu rõ về tình trạng này. Hãy chú ý đến mọi thay đổi và sống trọn vẹn hơn bằng cách phát hiện sớm và can thiệp kịp thời.

Gs Shigeo Horie

Theo daiichisankyo

GỌI NGAY 0908 844 224

ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN THÊM VỀ SẢN PHẨM

HÀNG NHẬT ICHIBAN

Email: hangnhatichiban@gmail.com

 Sky Garden PMH, Q. 7, TP. HCM