KHÁM PHÁ CÁC LOẠI TÁO BÓN VÀ CÁCH KHẮC PHỤC

Theo thống kê, khoảng 40% phụ nữ trong độ tuổi từ 20 đến 40 gặp phải tình trạng táo bón. Mặc dù "táo bón" thường được hiểu theo nghĩa tổng quát, nhưng thực tế có nhiều dạng khác nhau, cùng với các nguyên nhân và phương pháp điều trị riêng biệt. Hãy cùng khám phá những loại táo bón và cách khắc phục hiệu quả nhé!

Táo bón là một vấn đề có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của bạn

Thông thường, mỗi người sẽ đi tiêu từ một đến hai lần trong ngày. Nếu bạn không đi đại tiện trong khoảng 1-2 ngày, có thể bạn sẽ cảm thấy lo lắng về tình trạng táo bón. Tuy nhiên, tần suất đi đại tiện của mỗi cá nhân là khác nhau, vì vậy số lần này chỉ mang tính chất tham khảo.

Nếu bạn đi đại tiện ba ngày một lần mà không gặp phải triệu chứng như đầy hơi hay đau bụng, thì bạn vẫn không được coi là bị táo bón. Tình trạng táo bón thường kèm theo các triệu chứng như chướng bụng, đau bụng và những vấn đề khác ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này! Cơ chế gây ra táo bón

Quá trình tiêu hóa bắt đầu từ dạ dày, nơi thức ăn được phân hủy bởi các enzyme và sau đó được hấp thụ ở ruột non. Các chất thải còn lại sẽ kết hợp với tế bào biểu mô ruột không cần thiết và vi khuẩn để tạo thành phân. Khi phân di chuyển từ ruột non vào ruột già, nó thường ở dạng lỏng và chứa nhiều nước. Khi nước được hấp thụ tại ruột già, phân sẽ trở nên đặc hơn.

Nếu nhu động ruột hoạt động kém, phân có thể bị giữ lại lâu hơn trong ruột già, dẫn đến việc hấp thụ nước quá mức và làm cho phân trở nên cứng hơn. Khi ruột co bóp và căng lên, điều này có thể cản trở sự di chuyển của phân ra ngoài. Nếu bạn thường xuyên nhịn đi đại tiện, phản xạ tự nhiên để đi vệ sinh sẽ giảm xuống và bạn có thể không cảm thấy cần phải đi nữa. Ngoài ra, táo bón cũng có thể do các vấn đề như hẹp ruột do khối u ác tính như ung thư đại tràng. Như đã nêu trước đó, có rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra tình trạng táo bón này.

Các loại táo bón

Táo bón có thể được phân loại thành hai nhóm chính: táo bón chức năng và táo bón hữu cơ. Táo bón chức năng thường xảy ra do sự giảm nhu động ruột, trong khi táo bón hữu cơ là kết quả của sự tắc nghẽn trong hệ tiêu hóa, chẳng hạn như do khối u hoặc dính. Phần lớn trường hợp táo bón mãn tính thuộc về loại chức năng. Một số dạng điển hình của táo bón chức năng bao gồm táo bón mất trương lực, táo bón co thắt và táo bón trực tràng.

■ Táo bón mất trương lực

Khi các cơ quanh ruột không còn khả năng co bóp hiệu quả, phân sẽ không được đẩy ra ngoài một cách dễ dàng, dẫn đến việc nước trong phân bị hấp thụ quá mức và gây ra tình trạng táo bón. Nguyên nhân có thể do chế độ ăn thiếu chất xơ hoặc sức mạnh của cơ bụng kém, thường gặp ở người cao tuổi, phụ nữ mang thai hay những người nằm liệt giường lâu ngày.

Triệu chứng của táo bón mất trương lực:

- Không có cảm giác cần đi đại tiện nhưng lại bị đau bụng.

- Phân trở nên cứng và đặc.

- Cảm thấy tốt hơn khi tăng cường lượng chất xơ trong khẩu phần ăn.

- Có thể cải thiện tình trạng bằng thuốc nhuận tràng không kê đơn.

- Không gặp phải căng thẳng quá mức.

■ Táo bón co thắt

Trong trường hợp này, các cơn co thắt của ruột trở nên mạnh mẽ hơn, làm cản trở quá trình vận chuyển thức ăn qua ruột và khiến phân trở nên cứng hơn. Thông thường, tình trạng này đi kèm với cảm giác đau bụng tăng lên nhưng sẽ giảm khi người bệnh đi đại tiện hoặc xì hơi. Phân thường cứng và có hình dạng tròn, người bệnh cảm thấy như chưa hoàn thành việc đại tiện. Căng thẳng tâm lý được xem là một yếu tố phổ biến gây ra tình trạng này và thường gặp ở phụ nữ trẻ.

Triệu chứng của táo bón co thắt:

- Đau bụng hoặc khó chịu xuất hiện thường xuyên.

- Cảm giác đau giảm khi đi đại tiện hoặc xì hơi.

- Phân rất cứng; cảm giác như không thể đi đại tiện được.

- Cảm thấy đầy bụng nhưng không thể đi ngoài; mức độ căng thẳng cao.

■ Táo bón trực tràng

Trong trường hợp này, phân đã đến gần trực tràng nhưng người bệnh lại không có cảm giác muốn đi vệ sinh hoặc không thể thực hiện được điều đó, dẫn đến tình trạng tích tụ phân gần hậu môn. Loại táo bón này thường xảy ra cùng với chứng táo bón mất trương lực ở người cao tuổi.

Triệu chứng của táo bón trực tràng:

- Cảm giác vẫn còn phân ngay cả sau khi đã đi vệ sinh.

- Khó khăn trong việc đại tiện ngay cả khi cố gắng rặn.

- Phân rất cứng.

Nguyên nhân gây ra tình trạng táo bón

Chế độ ăn uống không hợp lý và việc ăn kiêng

Khi thực phẩm được đưa vào dạ dày, quá trình co bóp của ruột già sẽ diễn ra để đẩy thức ăn ra ngoài qua hậu môn. Hiện tượng này được gọi là phản xạ dạ dày-đại tràng. Đây cũng là lý do tại sao trẻ sơ sinh thường đi đại tiện ngay sau khi bú. Để kích thích hoạt động của ruột già, tốt nhất là dạ dày nên rỗng khi bạn ngủ; vì vậy, hãy cố gắng không ăn trước khi đi ngủ.

Gần đây, nhiều người có thói quen bỏ bữa sáng khi đi học hoặc đi làm, dẫn đến việc họ bỏ lỡ cơ hội để đại tiện thông qua hoạt động của ruột. Hãy chắc chắn rằng bạn ăn sáng đầy đủ. Việc giảm lượng thức ăn, chẳng hạn như trong chế độ ăn kiêng, cũng có thể gây ra táo bón do làm giảm sự kích thích đến ruột.

Căng thẳng và áp lực

Căng thẳng được xem là một trong những nguyên nhân chính gây táo bón.

Hoạt động của ruột chịu sự điều khiển của hệ thần kinh tự chủ, mà chúng ta không thể kiểm soát một cách ý thức. Tuy nhiên, hệ thống này lại bị ảnh hưởng bởi cảm xúc và tâm trạng, điều này có thể tác động đến chức năng của ruột.

Ruột thường được ví như "bộ não thứ hai", và nghiên cứu cho thấy rằng khi não bộ trải qua căng thẳng hoặc lo âu, các tín hiệu sẽ được gửi đến ruột và ảnh hưởng đến quá trình co bóp của nó. Một số người dễ gặp phải tình trạng táo bón khi di chuyển xa nhà do căng thẳng từ môi trường mới lạ làm suy yếu hoạt động của ruột.

Thiếu vận động

Việc thiếu vận động có thể dẫn đến tình trạng nhu động ruột kém. Khi nhu động ruột yếu thì nguy cơ bị táo bón sẽ tăng lên. Đặc biệt, trong giai đoạn hành kinh, hormone progesterone được tiết ra có thể ức chế hoạt động của ruột già, khiến bạn dễ bị táo bón hơn.

Bệnh lý và tác dụng phụ từ thuốc

Một số bệnh lý như tiểu đường hay trầm cảm cũng có thể góp phần gây ra tình trạng táo bón. Thêm vào đó, một số loại thuốc như thuốc huyết áp hay thuốc chống loạn thần cũng có khả năng gây ra triệu chứng này.

Phương pháp điều trị và giảm thiểu tình trạng táo bón

Cải thiện chế độ dinh dưỡng

Để hỗ trợ chức năng tiêu hóa, bạn nên duy trì thói quen ăn uống đều đặn với ba bữa mỗi ngày. Việc này sẽ kích thích phản xạ giữa dạ dày và đại tràng. Nếu bạn không ăn uống đầy đủ do bị táo bón, ruột sẽ không được kích thích và tình trạng có thể trở nên nghiêm trọng hơn. Uống một cốc nước lạnh ngay khi thức dậy vào buổi sáng cũng là một cách hữu hiệu để kích thích hoạt động của ruột. Hãy bổ sung nhiều rau xanh vào khẩu phần ăn vì chúng chứa nhiều chất xơ.

Nếu bạn muốn tăng cường lượng rau tiêu thụ, hãy chọn rau đã được nấu chín nhẹ. Các loại thực phẩm như rong biển, nấm, đậu và khoai tây cũng rất giàu chất xơ. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đậu và khoai tây có thể tạo ra khí trong ruột, gây khó chịu cho hệ tiêu hóa, vì vậy hãy kiểm soát lượng tiêu thụ của chúng.

Thiết lập thói quen đi vệ sinh

Sau bữa sáng, cơ thể sẽ ở trong trạng thái thuận lợi để đi tiêu do dạ dày và ruột đã được kích thích. Hãy cố gắng hình thành thói quen đi vệ sinh vào một thời điểm nhất định mỗi ngày, ngay cả khi bạn không cảm thấy cần thiết. Việc này sẽ giúp điều chỉnh nhu động ruột về trạng thái bình thường.

Tập luyện thể dục/ Massage

Đi bộ là một phương pháp hiệu quả để cân bằng hệ thần kinh tự chủ và cải thiện nhu động ruột. Bạn nên dành ít nhất 30 phút mỗi ngày cho việc đi bộ. Ngoài ra, nếu cơ bụng không khỏe mạnh thì việc giữ thăng bằng cũng sẽ gặp khó khăn. Hãy thực hiện một số bài tập cho vùng bụng để tăng cường sức mạnh cơ bắp ở khu vực này. Bạn cũng có thể massage bụng theo chuyển động tròn theo chiều kim đồng hồ bằng lòng bàn tay.

Sử dụng thuốc nhuận tràng

Đối với trường hợp táo bón không do tắc nghẽn, thuốc nhuận tràng dạng cơ học (như magiê oxit) có thể giúp làm mềm phân khi kết hợp với các loại thuốc nhuận tràng kích thích (như lô hội hoặc cây senna). Nhiều loại thuốc nhuận tràng không cần kê đơn có tác dụng nhanh chóng nhưng nếu sử dụng liên tục có thể dẫn đến giảm hiệu quả và cần phải tăng liều lượng. Do đó, hãy sử dụng chúng một cách cẩn trọng để tránh phụ thuộc vào thuốc lâu dài.

Táo bón co cứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn khi sử dụng thuốc nhuận tràng kích thích. Nguyên nhân chủ yếu thường là do căng thẳng, vì vậy việc giảm stress và cải thiện thói quen sinh hoạt là rất quan trọng. Ngoài ra, có những loại polyme có trọng lượng phân tử cao như Polyful và Coronel giúp điều chỉnh độ đặc của phân, thường được sử dụng trong điều trị hội chứng ruột kích thích. Để được kê đơn thuốc phù hợp, bạn nên đến gặp bác sĩ và tham khảo ý kiến từ các cơ sở y tế.

Các phương pháp như thuốc thụt tháo và thuốc đạn kích thích trực tràng (ví dụ như Thuốc đạn New Resicarbon) cũng rất hiệu quả trong việc điều trị táo bón trực tràng. Tuy nhiên, những loại thuốc này không được bán tự do mà cần có đơn từ bác sĩ. Cần lưu ý rằng việc sử dụng liên tục thuốc thụt tháo và thuốc đạn sẽ làm giảm hiệu quả của chúng, vì vậy bạn nên hạn chế sử dụng thường xuyên. Nếu bạn có thói quen nhịn đại tiện, điều này sẽ khiến phản xạ đi vệ sinh trở nên khó khăn hơn; do đó, khi cảm thấy cần đi vệ sinh, hãy cố gắng không nhịn.

Một số loại thuốc sẽ mất dần tác dụng nếu dùng liên tục. Để bắt đầu quá trình điều trị táo bón, việc thay đổi chế độ ăn uống và lối sống là bước đầu tiên cần thực hiện.

Bs Yoshihiko Imamura

Theo allabout

GỌI NGAY 0908 844 224

ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN THÊM VỀ SẢN PHẨM

HÀNG NHẬT ICHIBAN

Email: hangnhatichiban@gmail.com

 Sky Garden PMH, Q. 7, TP. HCM