CHỈ SỐ CHOLESTEROL TIÊU CHUẨN THAY ĐỔI SAU TUỔI 55

Một trong những lý do khiến mức cholesterol LDL tăng cao ở phụ nữ là do giai đoạn mãn kinh. LDL, thường được gọi là cholesterol xấu, nếu quá nhiều có thể dẫn đến xơ cứng động mạch và gây ra nhồi máu cơ tim. Chúng tôi sẽ cung cấp thông tin về các chỉ số cholesterol chính xác cho phụ nữ sau khi mãn kinh và cách phát hiện bệnh xơ cứng động mạch, hay còn gọi là "tình trạng mạch máu".

Tại sao tiêu chuẩn cholesterol LDL không phù hợp với phụ nữ 

Bạn đã từng nhận được kết quả xét nghiệm cho thấy mức cholesterol của mình cao chưa? Cholesterol thường được quan tâm vì nó là yếu tố chính gây ra xơ vữa động mạch.

Xơ vữa động mạch là tình trạng mà cholesterol và các chất khác tích tụ trên thành mạch máu, tạo thành các cục làm cản trở dòng chảy của máu. Bệnh này tiến triển âm thầm mà không có triệu chứng rõ ràng và có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim hoặc đau thắt ngực.

Bác sĩ Hiroyuki Tanaka, chuyên gia tim mạch và giám đốc Phòng khám Niko ở tỉnh Saga, cảnh báo rằng có một hiểu lầm phổ biến về cholesterol. Theo Hiệp hội Xơ vữa Động mạch Nhật Bản, rối loạn lipid máu (trước đây gọi là tăng lipid máu) được chẩn đoán khi mức cholesterol LDL, còn gọi là "cholesterol xấu", đạt từ 140 mg/dL trở lên. Nếu vượt quá ngưỡng này, nhiều người sẽ được khuyến cáo rằng họ có nguy cơ bị xơ vữa động mạch nếu không kiểm soát tốt và thường phải dùng thuốc. Tuy nhiên, bác sĩ Tanaka nhấn mạnh rằng tiêu chuẩn này không áp dụng cho phụ nữ.

Nếu các tiêu chuẩn trên áp dụng cho cả nam và nữ, thì bất kỳ ai cũng có thể bị chẩn đoán mắc rối loạn lipid máu (ngay cả khi mức cholesterol LDL nằm trong giới hạn). Những người có nguy cơ cao bị nhồi máu cơ tim vẫn cần điều trị.

Nguồn: Hướng dẫn phòng ngừa bệnh xơ vữa động mạch ấn bản 2017

Hình dưới đây minh họa kết quả của một nghiên cứu dịch tễ học kéo dài 19 năm trên khoảng 10.000 người Nhật Bản. Khi xem xét mối quan hệ giữa cholesterol và tử vong do bệnh động mạch vành (bao gồm nhồi máu cơ tim), người ta thấy rằng sự gia tăng cholesterol toàn phần rõ ràng liên quan đến tỷ lệ tử vong cao hơn ở nam giới, nhưng không có sự tương quan tương tự ở phụ nữ.

Tỷ lệ tử vong do bệnh động mạch vành tăng lên khi màu sắc chuyển từ xanh lam sang xanh lục rồi vàng sang đỏ. Đối với nam giới, sự thay đổi màu sắc cho thấy rõ rằng huyết áp càng cao và mức cholesterol càng cao thì nguy cơ mắc bệnh càng lớn. Ngược lại, đối với phụ nữ, sự thay đổi màu sắc diễn ra rất chậm; ngay cả khi mức cholesterol tăng cao thì màu sắc cũng ít thay đổi.

Nguồn: Chuyển thể từ NIPPON STUDY 80 (Tạp chí Lưu hành Tập 70, tháng 10 năm 2006)

Một nghiên cứu khác chỉ ra rằng những phụ nữ có mức cholesterol LDL khoảng 140 mg/dL ít có khả năng bị nhồi máu cơ tim hơn. (Biểu đồ 1)

Nguyên nhân nào khiến phụ nữ có mức cholesterol LDL cao?

Theo dữ liệu hiện có, việc đánh giá nguy cơ xơ cứng động mạch ở phụ nữ bằng các tiêu chí giống như ở nam giới không thực sự lý. Tanaka cho biết:Trước hết, các giá trị chuẩn do Hiệp hội Xơ cứng Động mạch Nhật Bản đưa ra dựa trên các nghiên cứu dịch tễ học chủ yếu trên nam giới và không có bằng chứng cụ thể nào áp dụng cho phụ nữ". Ngoài ra, ảnh hưởng của thời kỳ mãn kinh - một hiện tượng chỉ xảy ra ở phụ nữ - cũng không được xem xét đến.

"Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến mức cholesterol LDL cao ở phụ nữ là do mãn kinh. Sau tuổi 40, khi nội tiết tố estrogen giảm dần trong quá trình mãn kinh, mức cholesterol LDL bắt đầu tăng lên (Biểu đồ 2). Tuy nhiên, dù mức cholesterol LDL có tăng cao, điều này không nhất thiết dẫn đến sự tiến triển nghiêm trọng của xơ cứng động mạch. Do đó, cần phải có các tiêu chuẩn cụ thể theo độ tuổi để tránh việc điều trị bằng thuốc không cần thiết."

Để phòng ngừa xơ cứng động mạch, cần tập trung vào tình trạng mạch máu hơn là mức cholesterol.

Trước đây, chúng tôi đã giải thích rằng tác động của cholesterol lên cơ thể có sự khác biệt giữa nam và nữ. Đối với phụ nữ, việc áp dụng tiêu chuẩn hiện tại là "LDL cholesterol 140 mg/dL" không phải lúc nào cũng phù hợp. Vậy làm thế nào để xác định được tiến triển của bệnh xơ cứng động mạch và quyết định liệu có nên điều trị hay không?

Ông Tanaka cho biết: “Điều quan trọng không phải là nhìn vào mức cholesterol mà là kiểm tra các mạch máu để xem liệu chứng xơ cứng động mạch có thực sự tiến triển hay không”. Phương pháp được sử dụng là siêu âm tim động mạch cảnh, kiểm tra các mạch máu ở cổ.

“Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu phát hiện xơ cứng động mạch trong động mạch cảnh thì khả năng cao nó cũng xảy ra ở động mạch vành. Siêu âm tim động mạch cảnh là một xét nghiệm chi phí thấp được bảo hiểm chi trả và hiện đang được thực hiện tại nhiều cơ sở y tế, được coi là cách hiệu quả nhất về mặt chi phí để kiểm tra tiến triển của chứng xơ cứng động mạch,” ông Tanaka nói.

Các động mạch cảnh nằm ở hai bên cổ và mang máu từ tim lên não. Siêu âm tim động mạch cảnh an toàn, không đau và dễ thực hiện. Ngoài các khoa nội khoa và tim mạch, bạn còn có thể được khám bệnh trong các đợt khám sức khỏe định kỳ. Chi phí kiểm tra khoảng 1.500 đến 2.000 yên (nếu bạn trả 30%). Khi ông Tanaka thực hiện bài kiểm tra này, thời gian đo chỉ khoảng 3 phút nếu mọi việc diễn ra suôn sẻ.

Giá trị cholesterol LDL tiêu chuẩn cho phụ nữ sau mãn kinh là 180 mg/dL hoặc cao hơn.

Siêu âm tim động mạch cảnh giúp xác định độ dày của thành mạch máu và sự hiện diện của mảng bám (như vết sưng do cholesterol). Ông Tanaka, với kinh nghiệm thực hiện gần 400 lần siêu âm động mạch cảnh mỗi năm trong hơn một thập kỷ, nhận định rằng: "Nhiều phụ nữ có hàm lượng cholesterol cao nhưng không bị xơ cứng động mạch" và "tăng cholesterol máu mang tính chất gia đình". Khám phá y học này chỉ ra rằng, ngoại trừ phụ nữ có cholesterol cao, chứng xơ cứng động mạch không tiến triển cho đến khi họ trên 55 tuổi.

 

Ở những phụ nữ từ 55 đến 69 tuổi không bị tăng huyết áp, số lượng mảng bám trong động mạch cảnh tăng nhanh khi mức cholesterol LDL đạt từ 180 mg/dL trở lên. Dựa trên những kết quả này, có thể kết luận rằng giá trị tiêu chuẩn của cholesterol LDL sau mãn kinh nên là 180 mg/dL thay vì mức hiện tại là 140 mg/dL.

Nguồn: Phòng khám Niko Hiroyuki Tanaka

*Tăng cholesterol máu gia đình là gì?

Tăng cholesterol máu gia đình là tình trạng do đột biến gen gây ra, không liên quan đến lối sống hay quá trình lão hóa. Đột biến gen phổ biến nhất liên quan đến thụ thể LDL. Việc điều trị bằng thuốc tích cực là cần thiết vì lượng cholesterol LDL quá mức trong máu sẽ xâm nhập vào thành mạch máu, gây xơ cứng động mạch. Có ba tiêu chuẩn chẩn đoán: (1) mức cholesterol LDL từ 180 mg/dL trở lên, (2) tiền sử gia đình có người mắc tăng cholesterol máu hoặc khởi phát nhồi máu cơ tim hay đau thắt ngực khi còn trẻ, và (3) u vàng (các cục cholesterol hình thành dưới da). Bạn sẽ được chẩn đoán mắc bệnh nếu có hai hoặc nhiều dấu hiệu trên.

Kiểm tra để ngăn ngừa xơ cứng động mạch tiến triển dù cholesterol cao

Nếu bạn tuân thủ bốn điểm sau đây, chứng xơ cứng động mạch sẽ khó tiến triển ngay cả khi mức cholesterol của bạn cao.

1. Nồng độ cholesterol

Cholesterol thường tăng sau tuổi 40 và sau khi mãn kinh, nhưng đây không phải là lý do duy nhất để lo lắng về chứng xơ cứng động mạch. Nếu bạn đã có mức cholesterol cao từ trước khi mãn kinh, có thể bạn đang gặp phải tình trạng tăng cholesterol máu gia đình, một vấn đề di truyền liên quan đến hệ thống chuyển hóa chất béo và cần được kiểm tra bởi bác sĩ chuyên khoa.

2. Huyết áp tâm thu (trên) / huyết áp tâm trương (dưới) dưới 130/85 mmHg

Cao huyết áp gây áp lực lớn lên thành mạch máu, làm tổn thương tế bào nội mô và tạo điều kiện cho mỡ tích tụ trong lòng mạch. Điều này dễ dẫn đến hình thành các cục u và khiến chứng xơ cứng động mạch tiến triển nhanh chóng. Dữ liệu lâm sàng của bác sĩ Tanaka cũng cho thấy những người bị cao huyết áp thường có động mạch cảnh dày hơn.

3. Đường huyết lúc đói dưới 110 mg/dL

Người có lượng đường trong máu cao gặp khó khăn trong việc chuyển hóa chất béo, làm cho bệnh xơ cứng động mạch tiến triển nhanh hơn. Một nghiên cứu dịch tễ học theo dõi khoảng 10.000 người Nhật trong 19 năm cũng chỉ ra rằng sự hiện diện hay vắng mặt của bệnh tiểu đường ảnh hưởng đáng kể đến nguy cơ tử vong do bệnh động mạch vành.

4. Không hút thuốc

Thói quen hút thuốc không chỉ tạo ra oxy hoạt tính gây tổn thương mạch máu mà còn phân hủy estrogen, dẫn đến tình trạng xơ cứng động mạch tiến triển và vỡ các mảng bám trong lòng mạch máu. Hút thuốc từ khi còn trẻ gây ra những tổn hại lớn cho cơ thể.

Quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh xơ cứng động mạch sẽ thay đổi sau tuổi 55.

Dưới đây là quy trình chẩn đoán và điều trị bệnh xơ cứng động mạch, được xây dựng dựa trên nhiều dữ liệu khác nhau.

Quy trình chẩn đoán và điều trị cho phụ nữ trên 55 tuổi

Đối với phụ nữ trên 55 tuổi, nếu kết quả siêu âm động mạch cảnh không cho thấy bất kỳ vấn đề nào về độ dày thành mạch máu hoặc tình trạng mảng bám, lần khám tiếp theo có thể được thực hiện sau khoảng 1 đến 3 năm. Việc điều trị bằng thuốc sẽ được xem xét nếu thành mạch máu dày hơn so với mức bình thường của tuổi, nếu có mảng bám lớn hơn 1,5 mm hoặc nếu mức cholesterol LDL đạt từ 180 mg/dL trở lên. mảng bám nhỏ hơn 1,5 mm, không cần thiết phải dùng thuốc ngay cả khi mức LDL hơi cao.

Quy trình chẩn đoán và điều trị cho phụ nữ dưới 55 tuổi

Ngược lại, đối với phụ nữ dưới 55 tuổi, việc xác định chắc chắn chứng tăng cholesterol máu do di truyền là rất quan trọng. Nếu kết quả siêu âm động mạch cảnh không có vấn đề gì, lần kiểm tra tiếp theo có thể được thực hiện sau khoảng từ 2 đến 5 năm.

Thực tế cho thấy một phụ nữ ở độ tuổi đầu 50 có tổng lượng cholesterol là 260 mg/dL và mức cholesterol LDL là 168 mg/dL nhưng không gặp vấn đề gì về động mạch cảnh. Do đó, chúng tôi tiếp tục theo dõi tình trạng của cô ấy mà không cần dùng thuốc. Hiện tại, sau 13 năm, ở tuổi 67, tổng lượng cholesterol của cô ấy là 288 mg/dL và mức LDL đã tăng nhẹ lên đến 185 mg/dL nhưng vẫn không gặp vấn đề gì về động mạch cảnh và vẫn khỏe mạnh mà không cần điều trị.

Nguồn: Phòng khám Niko Hiroyuki Tanaka

Bs Hiroyuki Tanaka

Theo halmek

 

Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và không thay thế cho tư vấn chuyên môn. Nếu có nghi ngờ hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia.

 

GỌI NGAY 0908 844 224

ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN THÊM VỀ SẢN PHẨM

HÀNG NHẬT ICHIBAN

Email: hangnhatichiban@gmail.com

 Sky Garden PMH, Q. 7, TP. HCM