CĂNG THẲNG CÓ THỂ GÂY RA ĐAU DẠ DÀY? KHÁM PHÁ CHỨNG KHÓ TIÊU CHỨC NĂNG

Nhiều người có thể chưa từng nghe đến cụm từ “chứng khó tiêu chức năng”. Tuy nhiên, theo thống kê, khoảng một nửa số bệnh nhân gặp phải các triệu chứng ở vùng bụng trên được chẩn đoán mắc chứng này. Trước đây, tình trạng này thường được gọi là “bệnh tiêu hóa chức năng” hoặc “viêm dạ dày mãn tính”. Đau dạ dày với các triệu chứng điển hình nhưng không tìm thấy nguyên nhân cụ thể có thể chính là dấu hiệu của chứng khó tiêu chức năng.

Chứng khó tiêu chức năng là gì?

Chứng khó tiêu chức năng là một tình trạng mà trong đó không có bất thường nào được phát hiện khi tiến hành kiểm tra dạ dày.

Khó tiêu là một triệu chứng đặc trưng bởi cảm giác đau hoặc khó chịu ở vùng bụng trên, và có thể đi kèm với nhiều triệu chứng khác như cảm giác nặng bụng, cảm giác no sớm và đau ở vùng thượng vị. Tình trạng này thường xảy ra khi người bệnh mắc các bệnh lý về dạ dày như loét hoặc ung thư.

Tuy nhiên, một số người lại gặp phải những triệu chứng tương tự mà không có bất kỳ bệnh lý rõ ràng nào liên quan đến dạ dày. Khi tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng, các bác sĩ nhận thấy rằng những người này vẫn có dấu hiệu của sự rối loạn chức năng dạ dày mặc dù không mắc các bệnh lý nghiêm trọng như loét hay ung thư.

Do đó, thuật ngữ “chứng khó tiêu chức năng” được sử dụng để chỉ tình trạng khó tiêu xảy ra mà không có nguyên nhân bệnh lý rõ ràng. Đây là một khái niệm tương đối mới mẻ và đã trở thành một phần trong danh mục bảo hiểm y tế từ tháng 5 năm 2013.

Trước đây, nhiều bệnh nhân mắc chứng khó tiêu chức năng thường bị chẩn đoán nhầm với viêm dạ dày mãn tính mặc dù họ không có dấu hiệu viêm nào. Viêm dạ dày đề cập đến tình trạng niêm mạc dạ dày bị viêm, nhưng không phải lúc nào cũng dẫn đến triệu chứng; ngược lại, người ta vẫn có thể gặp triệu chứng ngay cả khi niêm mạc không bị viêm.

Chứng khó tiêu chức năng được xác định dựa trên các triệu chứng cụ thể và không có mối liên hệ chặt chẽ với tình trạng viêm của niêm mạc dạ dày. Thực tế, viêm dạ dày mãn tính và chứng khó tiêu chức năng là hai vấn đề sức khỏe khác nhau.

Điều trị cho chứng khó tiêu chức năng thường giống như điều trị cho các rối loạn tiêu hóa khác, chẳng hạn như hội chứng ruột kích thích. Tỷ lệ mắc chứng này ở Nhật Bản được ghi nhận từ 11-17% trong số những người đi khám sức khỏe và lên tới 45-53% trong số những bệnh nhân đến viện vì các triệu chứng liên quan đến vùng bụng trên, cho thấy đây là một vấn đề khá phổ biến.

Triệu chứng của khó tiêu chức năng

Khó tiêu chức năng có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, thường được phân loại thành hai nhóm chính. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, cả hai nhóm triệu chứng có thể xuất hiện đồng thời hoặc thay đổi theo từng ngày, làm cho việc nhận diện trở nên phức tạp.

Hội chứng khó chịu sau bữa ăn

Các cảm giác như "mệt mỏi sau khi ăn" và "cảm giác no nhanh" thường liên quan đến thức ăn.

Hội chứng đau bụng trên

Triệu chứng bao gồm "đau ở vùng bụng" hoặc "cảm giác nóng rát tại vùng bụng", thường ít liên quan đến thực phẩm.

Căng thẳng được xem là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến chứng khó tiêu chức năng.

Chứng khó tiêu này thường xuất hiện do áp lực tâm lý.

Có nhiều yếu tố góp phần gây ra tình trạng khó tiêu chức năng, bao gồm sự bất thường trong hoạt động của hệ tiêu hóa, độ nhạy cảm của dạ dày, các yếu tố tâm lý và xã hội như căng thẳng, nhiễm khuẩn Helicobacter pylori, sự tiết axit dạ dày không bình thường, tiền sử nhiễm trùng đường tiêu hóa, yếu tố di truyền và chế độ ăn uống. Tuy nhiên, bệnh lý này khá phức tạp và không thể chỉ dựa vào một nguyên nhân duy nhất để giải thích các triệu chứng.

Mặc dù có nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng căng thẳng thường được coi là yếu tố chủ yếu gây ra các triệu chứng. Căng thẳng có thể làm rối loạn nhu động của dạ dày và tăng độ nhạy cảm của các cơ quan nội tạng, dẫn đến việc xuất hiện các triệu chứng khó chịu ở vùng bụng. Điều này cũng có thể tạo ra một vòng luẩn quẩn khi cơn đau kéo dài và gây thêm căng thẳng cho người bệnh.

Về mặt chức năng vận động

Khi nhu động của dạ dày bị suy giảm, thức ăn sẽ không được chuyển đi một cách hiệu quả. Hệ quả là quá trình làm rỗng dạ dày trở nên khó khăn hơn, gây cảm giác đầy bụng. Thông thường khi ăn uống, phần trên của dạ dày sẽ giãn ra để chứa thức ăn; nhưng khi chức năng này bị ảnh hưởng, người bệnh sẽ cảm thấy no sớm hơn bình thường.

Về độ nhạy cảm nội tạng

Trong điều kiện bình thường, sự giãn nở của dạ dày do thức ăn hoặc axit không gây ra cơn đau. Tuy nhiên, ở những người có độ nhạy cảm nội tạng cao, cảm giác đau lại trở nên quá mức phản ứng với những kích thích như sự giãn nở của dạ dày hay thay đổi nhiệt độ. Những người mắc chứng khó tiêu chức năng thường nhạy cảm hơn với các tác nhân như áp lực kéo căng ở vùng bụng hay sự thay đổi về axit và chất béo so với những người khỏe mạnh.

Chẩn đoán chứng khó tiêu không do bệnh lý

Chứng khó tiêu không do bệnh lý không được xem là nguyên nhân cho những triệu chứng dạ dày tạm thời, chẳng hạn như khi ăn quá nhiều. Các biểu hiện như cảm giác "nặng bụng", "no sớm", "đau bụng" và "cảm giác nóng rát ở vùng bụng" cần phải xảy ra một cách liên tục.

Để đảm bảo rằng không có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nào như loét dạ dày hay ung thư, bác sĩ sẽ tiến hành nội soi dạ dày. Chúng tôi cũng thực hiện các xét nghiệm khác như kiểm tra vi khuẩn Helicobacter pylori, xét nghiệm máu và siêu âm bụng nhằm đưa ra chẩn đoán chính xác và loại trừ các bệnh lý khác.

Hơn nữa, chứng khó tiêu không do bệnh lý thường đi kèm với các rối loạn chức năng tiêu hóa khác như trào ngược dạ dày thực quản không bào mòn và hội chứng ruột kích thích. Ngoài ra, tình trạng lo âu cũng có thể góp phần vào triệu chứng này, vì vậy cần kiểm tra xem có những yếu tố phức tạp nào liên quan hay không.

Phương pháp điều trị chứng khó tiêu chức năng

Chứng khó tiêu chức năng có thể được điều trị thông qua việc thay đổi lối sống, chế độ ăn uống hợp lý và sử dụng thuốc. Nếu có nghi ngờ về sự hiện diện của vi khuẩn Helicobacter pylori, việc điều trị để loại bỏ vi khuẩn này sẽ được ưu tiên.

Thay đổi lối sống

Các triệu chứng khó tiêu thường bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như căng thẳng. Do đó, việc giảm thiểu căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày là rất quan trọng. Hãy cố gắng duy trì một cuộc sống thoải mái với các thói quen sinh hoạt hợp lý như ăn uống đúng giờ và ngủ đủ giấc.

Chế độ ăn uống

Nên tránh ăn uống thái quá và tập trung vào một chế độ ăn ít chất béo để hỗ trợ hệ tiêu hóa.

Sử dụng thuốc

Việc sử dụng thuốc sẽ dựa trên từng triệu chứng cụ thể:

-  Thuốc kích thích nhu động ruột: Giúp cải thiện khả năng co bóp của dạ dày.

-  Thuốc ức chế axit: Giảm tiết axit trong dạ dày.

-  Thuốc chống trầm cảm hoặc an thần: Được chỉ định khi các triệu chứng liên quan đến tâm lý như lo âu hoặc trầm cảm.

Căng thẳng thường là yếu tố đi kèm với chứng khó tiêu, vì vậy việc giảm lo âu cũng có thể mang lại hiệu quả tích cực trong quá trình điều trị. Đối với nhiều người, chỉ cần đến gặp bác sĩ để chia sẻ về tình trạng của mình cũng đã giúp giảm bớt triệu chứng. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tìm đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn thêm.

Bs Kouhiko Imamura

Theo allabout

GỌI NGAY 0908 844 224

ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN THÊM VỀ SẢN PHẨM

HÀNG NHẬT ICHIBAN

Email: hangnhatichiban@gmail.com

 Sky Garden PMH, Q. 7, TP. HCM